اسرار حديث كساء
814 مرتبه خوانده شده
يكى از رمزهاى بزرگ حديث كساء، معرفى جايگاه والاى حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) است. در بخشى از حـديـث، زمـانى كه جبرئيل امين از خداوند متعال مىپرسد اين پنج نفرى كه اين همه فضائل دارند و آسمانها و زمين و همهى موجودات به بركت وجود آن بزرگواران خلق شده، چه كسانى هستند؟ خداوند پاسخ مىدهد: «هُمْ فاطِمَةُ وَاَبُوها وَبَعلُها وَبَنُوها»: «آنان: فاطمه، پدر، شوهر و فرزندانش هستند». اين عبارت نشان دهندهى جايگاه والا و شناخته شدهى حضرت زهرا (سلام الله عليها) در آسمانها و در ميان فرشتگان الهى است.
توضيح آنكه در كتابهاى علمى آمده است كه براى مـعـرفـى يك چيز يا يك شخص، بايد از چيزها يا اشخاصى استفاده كرد كه براى مخاطب آشناتر باشند. در اين بخش از حديث، با وجود چهار شخصيت بزرگ، يعنى وجود مبارك پيامبر اكرم( صلي الله عليه و آله )، حضرت علــى(عليه السلام)، امـام حـسـن(عليه السلام) و امـام حــســيــن(عليه السلام)، وجـود مبـارك حضـرت زهـرا (سلام الله عليها) محور اصحاب كساء معرفى شدهاند كه آسمانها و زمين و آنچه در آنهاست به طفيل وجود مبارك آنها خلق شده است. اين معنا در ديگر احاديث معصومان(عليهم السلام) نيز وجود دارد. در حديثى قدسى، خداوند تبارك و تعالى، خطاب به پيامبر اكرم( صلي الله عليه و آله ) مىفرمايد: «لولاك لما خلقت الاْءفلاك و لولا على لما خلقتك و لولا فاطمة لما خلقتكما»: [15] «اگر براى تو نبود، افلاك را خلق نمىكردم و اگر براى على(عليه السلام) نبود، تو را خلق نمىكردم و اگر براى فاطمه (سلام الله عليها) نبود، شـما را خلق نمىكردم». اين حديث، نشان از نقش مـحورى حضرت فاطمه (سلام الله عليها) در عالم هستى دارد.
در روايتى از اهل سنت، ابوهريره از رسول اكرم( صلي الله عليه و آله و سلم ) نقل مىكند: «پس از آنكه حضرت آدم (عليه السلام) به عرش توجه كرد، پنج نور در آن ديد و زمانى كه خداوند در مورد اين پنج نور پرسيد، پاسخ شنيد كه اين پنج نور فرزندان تو هستند و به محبت آنهاست كه تو را خلق كردم و اگر اينها نبودند بهشت و دوزخ، عرش و كرسى، آسمان و زمين، فرشتگان و جنيان و آدميان را خلق نمى كردم. اى آدم! به عزتم سوگند! اگر كسى به اندازه يك دانه ى خردل بغض و كينه ى آنها را در دل داشته باشد، وارد آتشش مىكنم. اى آدم! اينان برگزيدههاى مـن هـسـتند، من به واسطهى آنها مردم را نجات مىدهم و هلاك مىگردانم. اى آدم! اگر حاجتى داشتى به وسيلهى آنها به من توسل بجوى».[16]
نـكته ديگر ثواب و پاداشى است كه براى برپايى مجلس حديث كساء در نظر گرفته شده است. در حديث كساء مىخوانيم: «ما ذكر خبرنا هذا فى محفل من محافل اهل الاْءرض و فيه جمع من شيعتنا و محبينا و فيهم مهموم الا و فرج الله همه، ولا مغموم الا وكشف الله غمّه، ولاطالب حاجة الا وقضى الله حاجته ...». اين ثواب جداى از جنبهى توسل به وجود مطهر حضرت زهرا (سلام الله عليها)، ناظر به ثوابى است كه براى مجالس ذكر اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) قرار داده شده است. در احاديث آمده است كه اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) دوست دارند در مجالسى كه شيعيان بـه ذكـر احـاديـث و مـعـارف اهـل بـيـت(عليهم السلام) مىپردازند، حضور يابند و براى كسانى كه امر ولايت آنها را زنده نگه مىدارند، دعا كنند.[17]
بر اين اساس، بندهايى از اين حديث كه بازگو كنندهى آن است كه« رحمت خدا بر اهل اين مجالس نازل مىشود»، «تا آن كه جمع متفرق نشدهاند، فرشتگان براى آنها طلب آمرزش مىكنند»، «اگر در جمع آنها غم زده و اندوهگينى باشد، خداوند غم و اندوه او را برطرف مىسازد»، «اگر در آن جمع حاجت مندى باشد، خداوند حاجت او را برآورده مىسازد» و ...، با توجه به احاديث ديگر مورد تأييد قرار مىگيرد.
حديث كساء در توصيف مجالسى كه در آن جمعى از شيعيان حضور داشته باشند و در آن به ذكر اخبار اهل بيـت (عليهم السلام) بپردازند، آورده است كه: فرشتگان چنين مجلسى را در ميان گرفته و براى آنها طلب مغفرت مىكنند.[18] عنايت فرشتگان به مجالس شيعيان و محبـان اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) در روايات ديگر نيز مورد تأكيد قرار گرفته است. براى مثال، عايشه دختر عبدالله بن عاص از رسول خدا( صلي الله عليه و آله ) نقل مىكند: «هر جمعى كه گرد هم آيند و فضايل آل محمد(عليهم السلام) را نقل كنند، فرشتگان از آسمانها فرود مىآيند و به جمع آنها مىپيوندند و وقتى آن گروه متفرق مىشوند و فرشتگان به آسمانها بالا روند، ديگر ملائكه از آنها مىپرسند: بوى خوشى از شما استشمام مىكنيم كه نظير آن را تا كنون احساس نكردهايم. آنها هم در پاسخ مىگويند: ما در مجلسى بوديم كه اخبار آل محمد( صلي الله عليه و آله ) در آن نقل مىشد. آن ملائكه مىگويند: ما را هم به آنجا ببريد تا از باقى ماندهى عطر آن مجلس بهره ببريم».[19]
در روايتى از اهل سنت، ابوهريره از رسول اكرم( صلي الله عليه و آله و سلم ) نقل مىكند: «پس از آنكه حضرت آدم (عليه السلام) به عرش توجه كرد، پنج نور در آن ديد و زمانى كه خداوند در مورد اين پنج نور پرسيد، پاسخ شنيد كه اين پنج نور فرزندان تو هستند و به محبت آنهاست كه تو را خلق كردم و اگر اينها نبودند بهشت و دوزخ، عرش و كرسى، آسمان و زمين، فرشتگان و جنيان و آدميان را خلق نمى كردم. اى آدم! به عزتم سوگند! اگر كسى به اندازه يك دانه ى خردل بغض و كينه ى آنها را در دل داشته باشد، وارد آتشش مىكنم. اى آدم! اينان برگزيدههاى مـن هـسـتند، من به واسطهى آنها مردم را نجات مىدهم و هلاك مىگردانم. اى آدم! اگر حاجتى داشتى به وسيلهى آنها به من توسل بجوى».[16]
نـكته ديگر ثواب و پاداشى است كه براى برپايى مجلس حديث كساء در نظر گرفته شده است. در حديث كساء مىخوانيم: «ما ذكر خبرنا هذا فى محفل من محافل اهل الاْءرض و فيه جمع من شيعتنا و محبينا و فيهم مهموم الا و فرج الله همه، ولا مغموم الا وكشف الله غمّه، ولاطالب حاجة الا وقضى الله حاجته ...». اين ثواب جداى از جنبهى توسل به وجود مطهر حضرت زهرا (سلام الله عليها)، ناظر به ثوابى است كه براى مجالس ذكر اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) قرار داده شده است. در احاديث آمده است كه اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) دوست دارند در مجالسى كه شيعيان بـه ذكـر احـاديـث و مـعـارف اهـل بـيـت(عليهم السلام) مىپردازند، حضور يابند و براى كسانى كه امر ولايت آنها را زنده نگه مىدارند، دعا كنند.[17]
بر اين اساس، بندهايى از اين حديث كه بازگو كنندهى آن است كه« رحمت خدا بر اهل اين مجالس نازل مىشود»، «تا آن كه جمع متفرق نشدهاند، فرشتگان براى آنها طلب آمرزش مىكنند»، «اگر در جمع آنها غم زده و اندوهگينى باشد، خداوند غم و اندوه او را برطرف مىسازد»، «اگر در آن جمع حاجت مندى باشد، خداوند حاجت او را برآورده مىسازد» و ...، با توجه به احاديث ديگر مورد تأييد قرار مىگيرد.
حديث كساء در توصيف مجالسى كه در آن جمعى از شيعيان حضور داشته باشند و در آن به ذكر اخبار اهل بيـت (عليهم السلام) بپردازند، آورده است كه: فرشتگان چنين مجلسى را در ميان گرفته و براى آنها طلب مغفرت مىكنند.[18] عنايت فرشتگان به مجالس شيعيان و محبـان اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) در روايات ديگر نيز مورد تأكيد قرار گرفته است. براى مثال، عايشه دختر عبدالله بن عاص از رسول خدا( صلي الله عليه و آله ) نقل مىكند: «هر جمعى كه گرد هم آيند و فضايل آل محمد(عليهم السلام) را نقل كنند، فرشتگان از آسمانها فرود مىآيند و به جمع آنها مىپيوندند و وقتى آن گروه متفرق مىشوند و فرشتگان به آسمانها بالا روند، ديگر ملائكه از آنها مىپرسند: بوى خوشى از شما استشمام مىكنيم كه نظير آن را تا كنون احساس نكردهايم. آنها هم در پاسخ مىگويند: ما در مجلسى بوديم كه اخبار آل محمد( صلي الله عليه و آله ) در آن نقل مىشد. آن ملائكه مىگويند: ما را هم به آنجا ببريد تا از باقى ماندهى عطر آن مجلس بهره ببريم».[19]